افسانـه های مردم فارسی زبان
دکتر محمود دهقانی
موسسه انتشارات نوید شیراز با مدیریت دوست گران مایـه آقای داریوش نوید گوئی با بیش از نیم سده تاریخ نشر درون شیراز و تهران ، نام ایران ریشه زبان پارسی دری ایران گلوبال چاپ آثار تاریخی و ادبی و هنری را برعهده دارد. نام ایران ریشه زبان پارسی دری ایران گلوبال درون نمایشگاه های کتاب درون و برون مرز نیز انتشارات نوید پرآوازه است. نام ایران ریشه زبان پارسی دری ایران گلوبال داریوش نویدگوئی بـه گونـه ایو توان خود را بـه امور زبان پارسی و آثار پارسی زبانان درون و برون مرز از افغانستان، تاجیکستان و ایران قرار داده و تاکنون درون کارهای خود پیروز بوده است. آثار ادبی از جمله شعر و داستان و پژوهش های ایرانیـان و افغانیـانی کـه هر یک بـه گونـه ای از دیـار نیـاکانی خود تارانده شده اند و در چهارگوشـه دنیـا زندگی مـی کنند را نیز با همـه محدودیت های ممـیزی ارشاد، درون کشور به چاپ مـی رساند. شب های شعر، نشست های ادبی و برگزاری سخنرانی درون مورد فرهنگ پارسی چه درون گستره شـهر و چه درون دانشگاه شیراز نیز بـه همت انتشارات نوید و هنرمندان و اساتید شیرازی توانسته هست به گسترش کارهای فرهنگی درون استان و مر کز آن شیراز کـه سخنورانی چون حافظ و سعدی را درون خود پرورانده سهم بسزائی داشته و در این روزگار کـه فرهنگ پارسی توفان مرگباری را از سر مـی گذراند، ارزشمند و کارساز باشد.
موسسه انتشارات نوید، بویژه بنیـان گذار آن داریوش نوید گوئی سهمـی از سود حاصله از نشر کتاب درون استان را نیز درون همـیاری با مسئولان امور روان و اعصاب بـه بیمارستان روان و اعصاب شیراز داده و با شور دلگرم کننده و دلسوزانـه خود و کارمندان موسسه نوید بـه این گونـه کارهای انساندوستانـه درون استان کمک های شایـانی کرده است. نگارنده کـه در برگزاری شب های ادبی اساتید و ادیبان استان چند بار درون سفر بـه شیراز افتخار شرکت درون آن برنامـه ها نصیبم شد صمـیمـیت هنرمندان و اساتید دانشگاه شیراز درون استان فارس از جمله دکتر حمدالله آصفی استاد دانشگاه حقوق و علوم سیـاسی و نویسنده کتاب «آلمان از دوپارگی که تا یک پارچگی»، دکتر منصور رستگار فسائی دانشیـار دانشگاه ، پژوهشگر تاریخ و فردوسی پژوه و بنیـان گذار موسسه آموزش عالی حافظ شیراز ، شادروان دکتر جمشید صداقت کیش پژوهشگر پرآوازه تاریخ و مردم شناسی و عضو هیئت علمـی دانشگاه شیراز و مجری برنامـه های رادیو درون گستره پیشینـه نیـاکانی، دکتر جهانبخش ثواقب پژوهشگر و استادیـار تاریخ و عضو هیئت علمـی دانشگاه شیراز و نویسنده » تاریخ نگاری عصر صفوی» و هنرمندان و شعرای بزرگ ایران از جمله منصور اوجی استاد کرسی زبان و ادبیـات انگلیسی دانشگاه، کورش کمالی سروستانی مدیر مرکز سعدی شناسی و صاحب امتیـاز و مدیر مسئول روزنامـه پارس، صادق همایونی شاعر کتاب «جای تو سبز است» و انبوهی از کتاب شعر ، هنرمند پر آوازه حسن مشکین فام نقاش و بنیـان گذار نگارخانـه و مدرسه هنری درون خیـابان معدل و موسس موزه مشکین فام درون خانـه قاجاری فروغ الملک و امـیر همایون یزدان پور شاعر، نویسنده و گوینده صدا و سیما ی استان فارس، خانم هما یزدان پور گوینده صدا و سیما و مجری خوب شیرازی خانم سودابه شادمان، دنا رزاقی بازیگر تئاتر و …. درون شکوفائی فرهنگی این استان و این شـهر باستانی درون تلاش بوده اند.
برنامـه های شب شعر و برگزاری نشست های ادبی درون شـهر شیراز بـه همت هنرمندان درون هر ماه و هر بار درون منزل یکی از اساتید و هنرمندان با ضیـافت با شکوه برگزار مـی شود و در دانشگاه نیز هر از چند ماه با مخارج همـین عزیزان برنامـه های زیبائی درون سالن دانشگاه برگزار و آنجا را اردوگاهی به منظور جوانـه های ریشـه زبان پارسی و هنر های نیـاکانی پارسی زبانان کرده اند و دریغا کـه هیچگونـه کمکی از سوی دولت پیشین انجام داده نشد چرا کـه دست و دلبازی و ریخت پاش درون کشورهای عرب زبان فرهنگ دیر پای سرزمـین های مردم فارسی زبان را بـه بوته فراموشی سپرده بود.
در مـیان انبوه کتاب هائی کـه انتشارات نوید از هنر و فرهنگ پارسی زبانان بـه چاپ مـی رساند، کتاب تاریخ گردآوری، نشر و پژوهش » افسانـه های مردم فارسی زبان» کشورهای تاجیکستان ، افغانستان و ایران از نویسنده پژوهشگر و استاد بلندآوازه دانشگاه دولتی ملی تاجیکستان ، پروفسور روشن رحمانی درون مـیان کتاب ها بسیـار درون خور توجه بوده و این کتاب را انتشارات نوید با خط و ربطی مطبوع و جلدی خوش رنگ با تصویری تاریخی و پر از معنا چاپخش کرده کـه خوانندگان خواهان این کتاب رو بـه فزونی است.
با آن کـه دکتر روشن رحمانی این پژوهشگر پرآوازه دانشگاه تاجیکستان نیـاز بـه معرفی ندارد اما با این اثر ارزشمند و با همت انتشارات نوید درون شیراز توانسته هست غبار غم نشسته بر چهره سده های گذشته را از رخسار فرهنگ مشترک مردم تاجیکستان و ایران و افغانستان بزداید و اساتید دلسوز فرهنگ درون دانشگاه های ایران و تاجیکستان و افغانستان و در دانشگاه های سراسر جهان با نم دل جوانـه های تازه ای بر شاخه های ریشـه دار درخت کهنسال زبان پارسی برویـانند و آوای همبستگی مـیان هم زبانان را بـه گوش خودی و بیگانـه برسانند.
دکتر روشن رحمانی کـه بدون شک از صاحب نظران درون گستره فرهنگ و زبان نیـاکانی هست مندرجات کتاب خواندنی، پر مغز و محتوای خود را «افسانـه های مردم فارسی زبان» قرار داده که تا از رنج گذشته نیز سخن گفته باشد. حتما به یـاد داشت کـه در دهه گذشته برخی درون مجلس نمایندگان تاجیکستان سعی مـی نمودند با گذراندن قانونی درون مجلس نام و زبان رسمـی کشور تاجیکستان را تاجیکی دانسته و کاربرد فارسی – تاجیکی را ممنوع کنند. این رنج ریشـه درون سال های تسلط حزب کمونیست شوروی و تا حدودی ستیزه جوئی و زدودن فارسی و تبدیل بـه سیرلیک روسی نیز داشت کـه مـی خواستند گنجینـه گهر بار فرهنگ نیـاکانی مردم تاجیکستان دگرگون و از مادر دور بماند که تا با آن گسست و دگرگونی حافظه تاریخی با دشنـه ای زهرآلود اثری جانکاه بر پیکر عشق هزاران ساله مردم افغانستان و تاجیکستان و ایران ، فرود آورند و جمـهوری های نو پیدایش را درون کشور شوراها، با چفت و بست سیـاسی و غیژ غیژ ایداولوژی بـه همدیگر بچسبانند، اما نتوانستند و فرزندان تاجیکستان از جمله دکتر روشن رحمانی و «گلچهره صادقوا» خواننده خوش صدای تاجیکستان با آوازهای گرم، پا پیش کشیدند و برای زدودن غبار غمبار بر چهره فرهنگ دیر پای نیـاکانی دست بـه کار شدند. با حرکت های چنین دلسوزانی درون تاجیکستان، افغانستان، ایران و بخشی از سرزمـین های کهن و در جمع فارسی زبانان پراکنده درون سراسر جهان نیز شاهد تلاش به منظور همبستگی و پیمان ناگسستنی فارسی زبانان شدیم. صدای شجریـان درون کوچه های دوشنبه و تاشکند و کابل بـه گوش دل جان رسید و در سفر علی اکبر ولایتی بـه دوشنبه ، جوانان و پسر تاجیکستان سلامتی گوگوش و ترانـه های جدید او را جویـا مـی شدند. درون دوشنبه تندیس فردوسی را بـه جای تندیس رهبر انقلاب اکتبر نشاندند و کتابخانـه ملی کشور تاجیکستان با همت همـین هنرمندان و فرهیختگان ، «کتابخانـه ملی ابوالقاسم فردوسی تاجیکستان» نامگذاری شد.
زنگ پیروزی کتاب «افسانـه های مردم فارسی زبان» درون امتداد همـین تلاش بود کـه به همت دکتر روشن رحمانی بـه فرهنگ دوستان افغانستان و تاجیکستان و ایران درون خاک کهن و در مـیان فارسی زبانان درون چهار گوشـه دنیـا بـه صدا درآمد. این کتاب پیش از این درون آغاز سال ۲۰۰۱ مـیلادی بـه زبان روسی و به زبان و الفبای سرلیک تاجیکی درون شـهر دوشنبه پایتخت جمـهوری تاجیکستان چاپخش شده بود و پس از آن برگردان آن بعد از مدتی از متن تاجیکی با شیوه و شیرینی زبان پارسی – تاجیکی متداول درون کشورهای آسیـای مـیانـه ، بویژه جگر گوشـه های ایران یعنی افغانستان و تاجیکستان چاپ شد.
این کتاب با شمارگان بالا درون پنج فصل و در هر فصل از نثر شفاهی، افسانـه گونـه ای از ادبیـات عامـیانـه و اسطوره، تاریخ بازتاب افسانـه مردم فارسی زبان که تا سده بیستم و نـهایتا پژوهشی درون افسانـه های تاجیکی، افغانستانی و ایرانی را درون بر مـی گیرد.
در پیش گفتار کتاب گفته شده کـه «…پژوهندگان ادبیـات فارسی (دری ، تاجیکی) معمولا همان اصطلاح علمـی رایج «ادبیـات» را بـه کار مـی برند. اما نسبت بـه اصطلاح «ادبیـات شفاهی» کـه خود علمـی مستقل و جوان است، چندین اصطلاح مورد استفاده قرار گرفته است: نام ایران ریشه زبان پارسی دری ایران گلوبال ادبیـات دهنکی» ، «ادبیـات عامـیانـه» ، ایجادیـات دهنکی خلق» ، «ادبیـات مردم» ، «فرهنگ مردم» ، «فرهنگ عامـه» ، «فرهنگ خلق» ، » ادبیـات توده ها» ، «فرهنگ توده ها» ، «فلکلور» و امثال این درون دهه های اخیر محققان تاجیک بیشتر بـه اصطلاحات «ایجادیـات دهنکی خلق» و «فلکلور» تکیـه کرده اند… طوری کـه به همگان معلوم هست مردم فارسی زبان، گفتار، زبان، فرهنگ، تاریخ، ادبیـات رسم و آیین و دیگر مشترکات زیـادی دارند. که تا به امروز اکثر این آفریده ها درون یک جائی آموخته مـی شده است، اما «ادبیـات عامـیانـه» هنوز بـه طور حتما و شاید از جانب پژوهندگان بـه طور مشترک مورد بررسی قرار نگرفته است.
پژوهشگر ارجمند همچنین از مفهوم فولکلورشناسی و ادبيات شفاهی کـه ورد زبان پژوهشگران جهان هست نيز استفاده کرده است.او درون مورد افغانستان معتقد هست که بـه استثنای رساله های دکترای اسدالله شعور و ظريف صديقی کـه در شـهر دوشنبه منتشر شده اند اثرهای تحليلی و آکادميک (دانشگاهی) ديگری دنبال نشده است.تنـها اثر پژوهشی درون مورد افسانـه های ايرانی نيز از جانب پژوهنده ی آلمانی «اولريش مارزولف» تحت عنوان طبقه بندی قصه های ايرانی (تهران۱۳۷۱) با خصوصيات متن شفاهی فارسی رايج درون ايران طبق «کاتالوگ تامسون» تاليف شده است.
دکتر رحمانی مـی گويد واقعه های تاريخی درون اوايل قرن بيستم ما را بـه گونـه های مختلف از همديگر دور ساخته است. اما دگرگونی های کنونی قرن بيست و يکم ما را وادار مـی نمايد که تا گذشته و امروز فرهنگ مشترک خود را بررسی کرده و ادبيات عاميانـه را فولکلورشناسانـه تحقيق و تحليل نمائيم. این دانشگاهی از محققانی همچون «ديميتری ليخايچوف» روسی و فولکلورشناسان مشـهور آلمانی يعنی برادران «گريم» مثال آورده هست که بايد مرکزی ساخت که تا در آنجا زبان، فولکلور، زندگی، سنت، رسم، آئين و هنر مردم ثبت گردد. نمونـه ی زيبائی را کـه دکتر رحمانی بـه دنبال پژوهش خود درون سفر بـه جزيره ی قشم ايران با آن مواجه شده هست واژه ی «چيچيکا» هست که بـه معنی افسانـه درون آن جزيره برزبان ها جاری است.
کتاب پژوهشی دکتر روشن رحمانی از Bibliography (کتاب شناسی ) و سرچشمـه های بسيار استوار و پر ارج برخوردار هست که کار پژوهشگران را درون اين راستا آسان مـی کند.
این کتاب درون ۲٨٦ صفحه درون قطع وزیری با جلد شمـیز چگونگی گردآوری و نشر افسانـه‌های تاجیکی, افغانستانی و ایرانی را بررسی و در پایـان بـه تاریخ پژوهش افسانـه‌های تاجیکی, افغانستانی و ایرانی بـه گونـه ای شایسته پرداخته هست . درون این کتاب بعد از بررسی و گفتگو درباره افسانـه‌های مردم فارسی زبان, نیز گستره پژوهش فراتر رفته و راه کارها ئی به منظور گردآوری افسانـه‌ها و فرهنگ همگانی پیش نـهاد شده است.
ناشر: انتشارات نوید شیراز. صندوق پستی ۳۵۵ -۱۳۱۴۵
تلفن دفتر شیراز ۰۷۱۱۲۲۲٦٦٦۲ دفتر تهران ۰۲۱٨٩۰۵٩۴۵
اشتراک گذاری
دوست‌داشتن:
دوست داشتن در حال بارگذاری...
[افسانـه های مردم فارسی زبان | مجله هفته نام ایران ریشه زبان پارسی دری ایران گلوبال]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Wed, 09 May 2018 16:23:00 +0000